H εγκυμοσύνη αναμφισβήτητα αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας, η οποία έχει καθοριστικής σημασία για την ανάπτυξη του παιδιού. Μια ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με μια κατάλληλη αύξηση βάρους μπορούν να συμβάλλουν σε μια υγιή εμβρυική ανάπτυξη, να μειώσουν τους κινδύνους επιπλοκών, και να επηρεάσουν θετικά την μελλοντική υγεία του παιδιού μετά την γέννησή του.

Πρέπει να τρώω «για δύο» όσο είμαι έγκυος;

Σίγουρα το σώμα της εγκύου έχει αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις, πόσο όμως παραπάνω χρειάζεται να τρώει μια γυναίκα που είναι έγκυος; Έχει υπολογιστεί ότι η επιπλέον ενέργεια που χρειάζεται κατά την εγκυμοσύνη είναι 300 περίπου θερμίδες επιπλέον την ημέρα κατά την διάρκεια του 2ου και του 3ου τριμήνου. 

Πόσο βάρος πρέπει να πάρω;

Η κατάλληλη πρόσληψη βάρους εξαρτάται από το βάρος της εγκύου πριν την εγκυμοσύνη.

Ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά 

Μια ισορροπημένη και πλούσια, με ποικιλία διατροφή, είναι σημαντική για την πρόσληψη όλων των αναγκαίων θρεπτικών συστατικών που χρειάζεται για την εμβρυική ανάπτυξη αλλά και τη συνολική υγεία του παιδιού και της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στα παρακάτω:

–Φυλικό οξύ: Έχει πολύ σημαντικό ρόλο κατά την εγκυμοσύνη καθώς συμμετέχει στην σύνθεση του DNA και την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος. Συστήνεται συμπλήρωμα φυλικού οξέος (400μg ημερησίως) σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ επιπρόσθετα πρέπει να λαμβάνεται σε επαρκείς ποσότητες και από την διατροφή της εγκύου. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια, και τα εσπεριδοειδή αποτελούν πλούσιες πηγές φυλικού οξέος.

–Σίδηρος: Η έντονη αύξηση της προσφοράς αίματος από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει σημαντικά τη ζήτηση σιδήρου. Λόγω της σημαντικότητας του σιδήρου για την εμβρυική ανάπτυξη συνήθως απαιτείται λήψη συμπληρώματος για την πρόληψη της αναιμίας. Παράλληλα, το κόκκινο κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά, τα αυγά και το συκώτι αποτελούν πλούσιες πηγές σιδήρου.

–Ασβέστιο και βιταμίνη D: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζεται  αυξημένη ανάγκη πρόσληψης ασβεστίου και βιταμίνης D για την κατάλληλη ανάπτυξη των οστών του εμβρύου αλλά και την φυσιολογική ανάπτυξη πολλών ακόμη συστημάτων του οργανισμού. Πλούσιες πηγές ασβεστίου αποτελούν το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σουσάμι, οι σπόροι τσία και τα αμύγδαλα ενώ τα λιπαρά ψάρια και τα αυγά είναι πλούσια σε βιταμίνη D. Τέλος όσον αφορά την βιταμίνη D είναι σημαντικό να υπάρχει έκθεση στον ήλιο (10-15 λεπτά την ημέρα).

–Ψευδάργυρος:  Έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην εμβρυική ανάπτυξη καθώς συμβάλλει στη σύνθεση του DNA. Κύριες πηγές του αποτελούν το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια. Συναντάται και σε φυτικά προϊόντα όπως τα δημητριακά και τα όσπρια αλλά σε λιγότερο απορροφίσιμη μορφή.

–ω3 Λιπαρά: Είναι απαραίτητα για την υγιή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος. Κύριες πηγές αποτελούν τα ψάρια και τα θαλασσινά.

Τι πρέπει να αποφεύγω όσο είμαι έγκυος;

• Ωμό κρέας και ψάρι
• Μη παστεριωμένα αυγά και γαλακτοκομικά 
• Τυριά με μούχλα (π.χ. μπλε τυρί, ροκφόρ)
• Προπαρασκευασμένες σαλάτες με κομμένα και πλυμένα λαχανικά
• Κατανάλωση καφέ >2 φλ. την ημέρα.
• Κατανάλωση αλκοόλ
• Κάπνισμα

Προσοχή! Τα φρούτα και τα λαχανικά χρειάζονται σχολαστικό και προσεκτικό πλύσιμο. Αποφύγετε την κατανάλωσή τους εάν δεν γνωρίζετε πόσο καλά πλυμένα είναι.

Συμπερασματικά

Μια ισορροπημένη και με ποικιλία διατροφή είναι κριτικής σημασίας για την κάλυψη των αναγκών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συνήθως χορηγούνται ορισμένα συμπληρώματα (φυλικό οξύ, σίδηρος) για την πρόληψη επιπλοκών, αλλά ο ρόλος της διατροφής συνολικά είναι πολύ σημαντικός καθώς όλες οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία συμβάλλουν σε μια υγιή εμβρυική ανάπτυξη. Σε γενικές γραμμές δεν απαιτείται λήψη πολυβιταμινούχων σκευασμάτων καθώς μια τυπική διατροφή χωρίς περιορισμούς παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται μια έγκυος, ωστόσο κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και απαιτείται προσοχή ιδιαίτερα σε περιπτώσεις χορτοφαγίας,  νόσου κ.α., όπου καλό είναι να υπάρχει μια εξατομικευμένη φροντίδα της εγκύου σε συνεργασία ιατρού-διατροφολόγου.

Βιβλιογραφία:
Zαμπέλας,Α. (2017) Η Διατροφή στα Στάδια της Ζωής (2Η Έκδοση). Λευκωσία: Εκδόσεις Πασχαλίδης.
Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για γυναίκες εγκύους και θηλάζουσες.