Τι είναι τα προβιοτικά;

Ο όρος «προβιοτικά» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2001 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να περιγράψει τους ζωντανούς μικροοργανισμούς (βακτήρια), οι οποίοι, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν όφελος για την υγεία. Τα βακτήρια αυτά θεωρούνται αβλαβή λόγω της ικανότητάς τους να επιβιώνουν στο σώμα και να συμβάλλουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών, σε αντίθεση με τα συνηθισμένα παθογόνα βακτήρια. 

Πώς λειτουργούν τα προβιοτικά στο σώμα μας;

Τα προβιοτικά αλληλεπιδρούν και διεγείρουν την ανάπτυξη των συγγενικών τους «καλών μικροβίων» στο ανθρώπινο σώμα, ενώ αναστέλλουν την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών. Παράλληλα βοηθούν τον οργανισμό να αυξήσει τη σύνθεση αντιμικροβιακών ενώσεων συμβάλλοντας στη συνολική προστασία του.

Ποια είναι τα οφέλη των προβιοτικών στην εντερική λειτουργία;

Στη σημερινή εποχή οι ανισορροπίες στη μικροχλωρίδα του εντέρου είναι πολύ συχνές,  ενώ παράγοντες όπως οι φτωχές διατροφικές συνήθειες και η λήψη αντιβιοτικών ή άλλων φαρμάκων μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικοί για τα ωφέλιμα βακτήρια του οργανισμού. Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, η κοιλιοκάκη και άλλα εντερικά νοσήματα τροφοδοτούνται από την λεγόμενη αυτή «εντερική δυσβίωση». Τα προβιοτικά στο έντερο αναστέλλουν την ανάπτυξη των παθογόνων μικροβίων και βοηθούν σημαντικά στην φυσιολογική εντερική λειτουργία, βοηθώντας συνολικά την διαδικασία της πέψης και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση δυσάρεστων εντερικών συμπτωμάτων, όπως η διάρροια ή το πρήξιμο, ενώ η κατανάλωση τους έχει συσχετιστεί με την πρόληψη των φλεγμονωδών εντερικών νοσημάτων.

Πώς η υγεία του εντέρου επηρεάζει τη συνολική μας υγεία;

Τα οφέλη των προβιοτικών δεν περιορίζονται μόνο στην εντερική υγεία. Ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα έχει συσχετιστεί με οφέλη στον μεταβολισμό και την καρδιαγγειακή υγεία, πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μείωση της φλεγμονής στο σώμα, καθώς και αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων και αυτοάνοσων νοσημάτων. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί ο σπουδαίος ρόλος του εντερικού μικροβιώματος στην ψυχική υγεία καθώς το ίδιο το εντερικό μικροβίωμα έχει ενεργό ρόλο στη σύνθεση και ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου. 

Ποιος ο ρόλος της διατροφής στο εντερικό μικροβίωμα;

Εκτός από την κληρονομικότητα, το περιβάλλον και τη χρήση φαρμάκων, η διατροφή παίζει ουσιαστικό ρόλο στον καθορισμό των ειδών μικροβίων που ζουν στο παχύ έντερο. Για τη βέλτιστη υγεία του εντερικού μας μικροβιώματος είναι σημαντικό να ακολουθούμε μια διατροφή πλούσια σε προβιοτικά και πρεβιοτικά. Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά είναι εκείνα που που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το κεφίρ, το γιαούρτι με ζωντανές ενεργές καλλιέργειες, τα ώριμα μαλακά τυριά και τα λαχανικά τουρσί.

Τα πρεβιοτικά είναι εξίσου απαραίτητα στην διατροφή μας, καθώς είναι μια ομάδα άπεπτων υδατανθράκων που αποτελούν  την τροφή των ευεργετικών βακτηρίων του εντέρου. Μερικοί από αυτούς είναι η ινουλίνη, το ανθεκτικό άμυλο, τα κόμμεα, οι πηκτίνες και οι φρουκτοολιγοσακχαρίτες. Οι υψηλότερες ποσότητες βρίσκονται στο σκόρδο, το κρεμμύδι, το πράσο, τα σπαράγγια και τη μπανάνα. Γενικά, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως όπως το σιτάρι, η βρώμη και το κριθάρι είναι όλα καλές πηγές πρεβιοτικών ινών.

Συνεπώς, μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε προβιοτικά και πρεβιοτικά είναι απαραίτητη για την θρέψη και την ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος, το οποίο επηρεάζει σημαντικά τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική μας υγεία και ευεξία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Bodke, H. and Jogdand, S. (2022) ‘Role of Probiotics in Human Health’, Cureus, 14(11). Available at: https://doi.org/10.7759/cureus.31313.

• Nagarajan, M. (2017) Metagenomics. Academic Press.

• The Microbiome (2017) The Nutrition Source,. Harvard School of Public Health. Available at: https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/microbiome/.