Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο σε διάφορες φυσιολογικές διεργασίες στο ανθρώπινο σώμα.

Υπάρχουν 5 τύποι βιταμίνης D, όμως οι δύο κύριες μορφές της είναι η D2 η εργοκαλσιφερόλη και η D3 η χοληκαλσιφερόλη. Ο κύριος μεταβολίτης της βιταμίνης D είναι η καλσιδιόλη και η μέτρησή της θεωρείται ως ο καλύτερος δείκτης της συνολικής βιταμίνης D, προκύπτει δε από τη σύνθεση στο δέρμα τόσο μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας όσο και από την καθημερινή διατροφική πρόσληψη.

Ακολουθούν ορισμένα βασικά σημεία σχετικά με τη βιταμίνη D:

Τύποι της βιταμίνης D:

Βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη): Βρίσκεται σε ορισμένα φυτικά τρόφιμα, όπως τα μανιτάρια, και χρησιμοποιείται συχνά σε συμπληρώματα βιταμίνης D.
Βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη): Βρίσκεται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και παράγεται από το δέρμα όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως. Είναι επίσης η μορφή που χρησιμοποιείται συνήθως στα συμπληρώματα.

Παράγοντες που επιδρούν στην απορρόφησή της:

Αρχικά να πούμε ότι η βιταμίνη D είναι σταθερή ουσία. Αυτό σημαίνει ότι δεν παρουσιάζονται σημαντικές απώλειές της κατά την επεξεργασία των τροφίμων.

1/ Έκθεση στο ηλιακό φως: Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους ο οργανισμός λαμβάνει τη βιταμίνη D είναι μέσω της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) του ηλιακού φωτός. Όταν το δέρμα εκτίθεται σε ακτίνες UVB, παράγει βιταμίνη D3.

2/ Διαιτητικά λιπαρά: Πρόκειται για τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως είναι το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, οι ξηροί καρποί, τα απαραίτητα λιπαρά οξέα Ω-3 και Ω-6

3/ Χολικά άλατα: Τα χολικά άλατα είναι τα ενεργά συστατικά της χολής, τα οποία προωθούν την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών, όπως οι βιταμίνες K, A, D και E.

Λειτουργίες στο σώμα:

1/ Απορρόφηση ασβεστίου: Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο έντερο, προάγοντας την υγεία των οστών.
2/ Υγεία των οστών: Βοηθά στο σχηματισμό και την ανοργανοποίηση των οστών, προλαμβάνοντας καταστάσεις όπως η ραχίτιδα στα παιδιά και η οστεομαλάκυνση στους ενήλικες.
3/ Υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος: Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ανεπάρκεια:

Ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα υγείας, όπως εξασθενημένα οστά, οστεοπόρωση, μυϊκή αδυναμία και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.
Η σοβαρή ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπως η ραχίτιδα στα παιδιά και η οστεομαλάκυνση στους ενήλικες.

Λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια είναι:

• • Έλλειψη έκθεσης στον ήλιο
  • Μικρή πρόσληψη από τη διατροφή
  • Δυσκολία απορρόφησης από το έντερο
  • Το συκώτι και τα νεφρά δεν μεταβολίζουν τη βιταμίνη D
  • Λήψη φαρμάκων

Η ανεπάρκεια μπορεί αναγνωριστεί με μια απλή εξέταση αίματος που μετρά τα επίπεδα καλσιδιόλης στο πλάσμα και να αντιμετωπιστεί με:

• • Αύξηση της έκθεσης στο ήλιο, με ακάλυπτο το πρόσωπο, τον αυχένας και τα άκρα
  • Σωστή διατροφή: λιπαρά ψάρια (σολομός, το σκουμπρί, ο τόνος), μουρουνέλαιο, κρόκοι αυγών, εμπλουτισμένα με βιταμίνη D τρόφιμα
  • Συμπληρώματα διατροφής (αφορά κυρίως άτομα που αντιμετωπίζουν νόσους των νεφρών)

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το στάδιο ζωής. Για τους ενήλικες, η Σ.Η.Π. είναι συνήθως περίπου 600 έως 800 διεθνείς μονάδες (IU) την ημέρα, δηλαδή 15 mg. Ομάδες κινδύνου που μπορεί να εμφανίσουν ανεπάρκεια βιταμίνης D ευκολότερα αποτελούν θηλάζοντα βρέφη, ηλικιωμένοι, άτομα με σκούρο δέρμα, παχύσαρκα άτομα, άτομα που αντιμετωπίζουν ορισμένα είδη λεμφωμάτων και κοκκιώδη νοσήματα, άτομα με γαστρικό bypass, κοιλιοκάκη και νόσο Crohn, άτομα με μεταβολικά νοσήματα των οστών, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική βλάβη και, τέλος, άτομα που ακολουθούν συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές.

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η συμβουλή ενός ειδικού υγείας, που μπορεί να δώσει εξατομικευμένες οδηγίες για τη λήψη βιταμίνης D σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε οργανισμού, καθώς η υπερδοσολογία, και στη λήψη βιταμίνης D, μπορεί να επιφέρει επίπεδα τοξικότητας. Στη σωστή ποσότητα όμως η βιταμίνη D είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας.