Το σύνδρομο Down είναι η πιο συνηθισμένη αιτία νοητικής υστέρησης και χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα σωματικά χαρακτηριστικά, καθυστέρηση της ψυχοκινητικής ανάπτυξης και σωματικές δυσμορφίες. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο και να είναι ήπια ή πιο έντονα. Η διατροφική κατάσταση των ατόμων με σύνδρομο Down είναι σημαντική καθώς ορισμένα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται, σχετίζονται με διατροφικές επιπλοκές, όπως η δυσφαγία κατά την βρεφική-νηπιακή ηλικία, η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών λόγω φτωχής ποιότητας διατροφής και η παχυσαρκία.
Τα παιδιά με σύνδρομο Down αντιμετωπίζουν πολύ συχνά συμπτώματα δυσφαγίας, καθώς έχουν δυσκολίες στη μάσηση και την κατάποση λόγω των ανατομικών δυσμορφιών που σχετίζονται με το σύνδρομο.
Πως όμως αντιμετωπίζεται η δυσφαγία σε παιδιά με σύνδρομο Down;
Για τον πρώιμο εντοπισμό προβλημάτων σίτισης, όλα τα βρέφη και παιδιά με σύνδρομο Down θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για δυσφαγία, ενώ κύρια προτεραιότητα στο στάδιο αυτό είναι η εξασφάλιση ασφαλούς κατάποσης, και η ανάπτυξη ικανοτήτων σίτισης με τη βοήθεια ειδικού ιατρού και λογοθεραπευτή, προκειμένου να μπορέσει το παιδί να καταναλώνει την τροφή του με ασφάλεια αλλά και να επιτύχει επαρκή πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για την βέλτιστη του ανάπτυξη.
Γιατί σχετίζεται το σύνδρομο Down με τόσο αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας;
Υπολογίζεται ότι το 50 % περίπου των παιδιών με σύνδρομο Down είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Το γεγονός αυτό σχετίζεται με πλήθος παραγόντων, όπως είναι ο μειωμένος μεταβολικός ρυθμός των ατόμων με το σύνδρομο, οι διάφορες συννοσηρότητες – επακόλουθα του συνδρόμου, η κακή ποιότητα διατροφής. Παράλληλα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος σωματικής αδράνειας σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά, εξαιτίας αναπτυξιακών και σωματικών περιορισμών. Για τους παραπάνω λόγους είναι σημαντική η πρόληψη, προωθώντας υγιεινές διατροφικές συνήθεις από νωρίς και αποφεύγοντας την χρήση τροφίμων ως ανταμοιβή για μια καλή συμπεριφορά.
Οι διατροφικές συστάσεις για άτομα με σύνδρομο Down είναι παρόμοιες με αυτές του γενικού πληθυσμού. Οι οδηγίες για τη διαχείριση του βάρους περιλαμβάνουν:
- Κατανάλωση μικρών συχνών γευμάτων
- Κατανάλωση ποικιλίας φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής, άπαχων πρωτεϊνών και γαλακτοκομικών χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος
- Περιορισμός επεξεργασμένων τροφίμων και τροφών πλούσιων σε ζάχαρη
- Κατανάλωση περισσότερου νερού και λιγότερων ποτών με ζάχαρη
- Τακτική σωματική άσκηση τουλάχιστον 15-30 λεπτά κάθε φορά
Συνολικά, η κύρια προτεραιότητα στη διατροφική φροντίδα των παιδιών με σύνδρομο Down είναι να διασφαλίζεται η ασφάλεια κατά τη μάσηση και την κατάποση, ώστε η διαδικασία του φαγητού να μην είναι απειλητική ή τρομακτική για τα παιδιά, επιτρέποντάς τους να τρέφονται επαρκώς και να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που έχουν ανάγκη. Τέλος, η προώθηση υγιεινών διατροφικών επιλογών από μικρή ηλικία, με έμφαση στην ποικιλία και το μέτρο, καθώς και η προώθηση της σωματικής δραστηριότητας, είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της παχυσαρκίας αλλά και για την βέλτιστη ανάπτυξη και υγεία των παιδιών με σύνδρομο Down.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bertapelli, F. et al. (2016) ‘Overweight and obesity in children and adolescents with down syndrome—prevalence, determinants, consequences, and interventions: A literature review’, Research in Developmental Disabilities, 57, pp. 181–192. doi:10.1016/j.ridd.2016.06.018. LUKE, A. et al. (1996) ‘Nutrient intake and obesity in prepubescent children with down syndrome’, Journal of the American Dietetic Association, 96(12), pp. 1262–1267. doi:10.1016/s0002-8223(96)00330-6. Nordstrøm, M. et al. (2020) ‘Nutritional challenges in children and adolescents with down syndrome’, The Lancet Child & Adolescent Health, 4(6), pp. 455–464. doi:10.1016/s2352-4642(19)30400-6.
