Το τσάι (camellia sinensis) χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια ως αγαπημένο ρόφημα παγκοσμίως, καθώς είναι γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες και την συμβολή του στην υγεία και την ευεξία. Γνωστά είδη του, που καταναλώνονται ευρέως είναι το λευκό, το πράσινο, το Oolong και το μαύρο, τα οποία προκύπτουν από τον διαφορετικό τρόπο επεξεργασίας των φύλλων, που προσδίδει μοναδικά χαρακτηριστικά στο καθένα. 

Όλα τα ροφήματα τσαγιού είναι πλούσια σε φλαβονοειδή, ιδιαίτερα σε κατεχίνες και φλαβονόλες. Οι ουσίες αυτές έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα και επομένως την ικανότατα να καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες που συσσωρεύονται στον οργανισμό μας και προκαλούν πλήθος ασθενειών όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος.

Πάμε όμως να δούμε εν τάχει τα οφέλη κατανάλωσης τσαγιού στην υγεία μας:

• Καρδιαγγειακή υγεία: Η κατανάλωση τσαγιού θεωρείται ότι αυξάνει την «καλή» χοληστερίνη (HDL), μειώνοντας παράλληλα την «κακή» χοληστερόλη (LDL). Eιδικότερα η παρουσία θεαφλαβινών στο μαύρο τσάι φαίνεται να μειώνει σημαντικά τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. 

• Πρόληψη καρκίνου: Πλήθος μελετών δείχνει πως η υψηλή κατανάλωση τσαγιού, κυρίως πράσινου, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο πολλών ειδών καρκίνου.

• Αντιφλεγμονώδης δράση: Το πράσινο τσάι φαίνεται ότι διαθέτει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και ενδεχομένως να ασκεί προστατευτική δράση έναντι φλεγμονωδών νοσημάτων όπως η αρθρίτιδα.

• Απώλεια βάρους: Στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της σύστασης σώματος και την απώλεια λίπους, συνδυαστικά με άσκηση και διατροφή, ενώ μπορεί να αυξήσει ελαφρώς τον μεταβολισμό.

• Ρύθμιση σακχάρου: Το πράσινο τσάι βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στην καύση σωματικού λίπους σε άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.

• Λειτουργία εγκεφάλου: To τσάι έχει επίσης χαλαρωτικές και θεραπευτικές ιδιότητες λόγω παρουσίας της L-θειανίνης, ενός αμινοξέος που βρίσκεται κυρίως στο πράσινο και το μαύρο τσάι. Η κατανάλωση τσαγιού έχει επίσης συσχετιστεί με βελτίωση της συγκέντρωσης και της μνήμης, ενώ η καθημερινή κατανάλωσή του σχετίζεται με πρόληψη της νόσου Alzheimer και της άνοιας σε ηλικιωμένους.

Μάυρο ή πράσινο τσάι; Τι να επιλέξω;

Και οι δύο τύποι τσαγιού είναι πλούσιοι σε φλαβονοειδή και επομένως πλήθος αντιοξειδωτικών συστατικών. Η κύρια διαφορά τους βρίσκεται στον τρόπο παρασκευής τους. Το πράσινο τσάι φτιάχνεται από φύλλα τσαγιού που μαγειρεύονται γρήγορα στον ατμό, αποφεύγοντας την οξείδωση. Έτσι διατηρείται το πράσινο χρώμα και τα φυσικά συστατικά των φύλλων. Αντίθετα, το μαύρο τσάι παράγεται από την σύνθλιψη και ξήρανση των φρέσκων φύλλων, τα οποία οξειδώνονται πλήρως. Κατά την διαδικασία αυτή, κάποιες από τις κατεχίνες σχηματίζουν νέες σύνθετες ενώσεις, οι οποίες προσδίδουν στο μαύρο τσάι τη χαρακτηριστική γεύση και το χρώμα του. Ως αποτέλεσμα, το πράσινο τσάι διαθέτει υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών και ιδιαίτερα κατεχινών, ενώ το μαύρο τσάι έχει λιγότερες κατεχίνες αλλά εξακολουθεί να περιέχει πλήθος αντιοξειδωτικών, όπως οι θεαφλαβίνες, τα οποία έχουν τα δικά τους οφέλη για την υγεία. Μια ακόμη σημαντική διαφορά των δύο ειδών τσαγιού είναι η χαμηλότερη ποσότητα καφεΐνης στο πράσινο τσάι, γεγονός που το καθιστά μια πιο κατάλληλη επιλογή για άτομα με ευαισθησία στην καφεΐνη. Κατά τα άλλα και τα δύο είδη έχουν τα δικά τους ξεχωριστά χαρακτηριστικά σε γεύση και άρωμα και αποτελούν εξίσου μια θρεπτική επιλογή για να προσθέσουμε μέσα στην ημέρα μας, ανάλογα με τις προτιμήσεις και τις ανάγκες μας.

Είναι πιθανό να μην μπορώ να ανεχτώ το τσάι;

Είναι πιθανό, αν έχεις:

• Ευαισθησία στην καφεΐνη
• Ευαισθησία στις τανίνες
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)
• Δυσανεξία στη λακτόζη και πίνεις το τσάι σου με γάλα
• Ατομική ευαισθησία, καθώς μερικοί άνθρωποι έχουν συγκεκριμένες ευαισθησίες ή δυσανεξίες σε ορισμένες ενώσεις του τσαγιού

Αφεψήματα βοτάνων

Εκτός από το τσάι, υπάρχει μεγάλη ποικιλία βοτάνων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αφεψημάτων παγκοσμίως. Τα φυτικά αυτά ροφήματα δεν περιέχουν καφεΐνη, καθώς παρασκευάζονται από αποξηραμένα φρούτα, λουλούδια, βότανα ή μπαχαρικά και όχι από φύλλα τσαγιού. Το «τσάι του βουνού», το φασκόμηλο, το χαμομήλι, η λουΐζα, το δίκταμο, το τσάι ιβίσκου, η τσουκνίδα είναι μόνο μερικά από αυτά.  Τα φυτικά ροφήματα έχουν εξίσου ευεργετικές ιδιότητες, ενώ στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων καταστάσεων και ασθενειών ως «θεραπευτικά». Σήμερα είναι γνωστό ότι τα ροφήματα βοτάνων, που καταναλώνονται ως μέρος μιας ισορροπημένη διατροφής, μπορεί να βελτιώσουν την αντιοξειδωτική κατάσταση και τη συνολική κατάσταση της υγείας καθώς αποτελούν πλούσιες πηγές φυσικών βιοδραστικών ενώσεων (καροτενοειδή, φαινολικά οξέα, φλαβονοειδή, κ.α.), καθιστώντας τα μια πολύτιμη προσθήκη στη διατροφή μας για την επίτευξη ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής που προωθεί την υγεία και την ευεξία.

Εμείς εδώ στη Souldiet προτείνουμε δύο τέτοια ροφήματα την ημέρα. Είτε επιλέξεις τσάι είτε άλλα βότανα, έχεις κάνει ένα βήμα πιο κοντά στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Cooper, R. (2011). Green Tea and theanine: Health benefits. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 63(sup1), 90–97. https://doi.org/10.3109/09637486.2011.629180
Cooper, R., Morré, D. J., & Morré, D. M. (2005). Medicinal benefits of green tea: Part I. Review of noncancer health benefits. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 11(3), 521–528. https://doi.org/10.1089/acm.2005.11.521
Chandrasekara, A., & Shahidi, F. (2018). Herbal beverages: Bioactive compounds and their role in disease risk reduction - A Review. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 8(4), 451–458. https://doi.org/10.1016/j.jtcme.2017.08.006
Mancini, E., Beglinger, C., Drewe, J., Zanchi, D., Lang, U. E., & Borgwardt, S. (2017). Green tea effects on cognition, mood and human brain function: A systematic review. Phytomedicine, 34, 26–37. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2017.07.008